Położenie i krajobraz

Gmina Szydłowiec leży w północnej strefie makroregionu Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej, obejmującej dwa mezoregiony - Garb Gielniowski i Przedgórze Iłżeckie.Gmina rozciąga się wąskim pasem z północy na południe. Niemal przez jej środek biegnie równoleżnikowo północna krawędź Gór Świętokrzyskich. Jest ona granicą pomiędzy łagodnie pofalowanymi, oscylującymi poniżej 200 m n.p.m północnymi terenami należącymi geograficznie do Przedgórza Iłżeckiego a wzniesieniami Garbu Gielniowskiego z kulminującym masywem Altany (408 m n.p.m). Różnice pomiędzy najniżej a najwyżej położonym punktem gminy dochodzą do 130 m.

Obie części gminy charakteryzuje odmienna budowa geologiczna, odmienny krajobraz i zróżnicowanie szaty roślinnej. W północnej części gminy, która mimo ubogich gleb ma charakter rolniczy, lasów jest niewiele; przeważają w nich sosny i brzozy. Atutem krajobrazowym jest lekko pofalowany krajobraz, pokryty wiosną polnymi makami i charakterystycznymi kępami głogów o pięknych, czerwonych owocach jesienią. Tereny te znakomicie nadają się na spacery.

Południową częśc gminy okrywa płaszcz lasów. Dominują w nich sosny i jodły z domieszką buków i jaworów, modrzewie – ich naturalne skupisko zachowało się w masywie Altany, a także liczne naturalne skupiska cisów, których okazy dorastają do 9 m wysokości. Na stokach Garbu Gielniowskiego bierze swój poczatek główny szydłowiecki ciek wodny – rzeka Korzeniówka.

Rezerwaty i pomniki przyrody

Kompleks lasów przysusko-szydłowieckich na Garbie Gielniowskim w rejonie wsi Sadek, Wola Korzeniowa, Rybianka, Ciechostowice, Łazy, Majdów i samego Szydłowca ma status obszaru chronionego krajobrazu. W jego granicach znajdują się rezerwaty przyrody, w których chroni się stanowiska cisów, oraz naturalne skupiska modrzewia europejskiego. Tam także znajdują się najstarsze w gminie drzewa – pomnikowe okazy buków, dębów i klonów, których wiek ocenia się na 250 – 350 lat.

Fauna

Gmina Szydłowiec, zwłaszcza w swoich granicach administracyjnych nie stanowi odrębnego, specyficznego ekosystemu, który wyraźniej rysuje się dopiero w szerszym kontekście obszaru, zwanego często Ziemią Szydłowiecką. Tuż za gminną miedzą można spotkać przedstawicieli wielu ginących gatunków – orła bielika, cietrzewia, występujące przy zbiornikach wodnych gatunki ptaków charakterystyczne dla trzcinowisk jak bąki i bączki z rodziny czaplowatych. Teren całej gminy jest ulubiony przez bociany, zakładające tu co rok gniazda. W lasach napotkać można stada saren, a także dziki i łosie. Różnorodność krajobrazowa, nieskrępowany wstęp do lasów i czyste, nieskażone przemysłem powietrze tworzą doskonałe warunki do aktywnego wypoczynku.

Szydłowiec liczy ponad 600 lat, a jego historia sięga początków XIII wieku. Jest wtedy wsią służebną i osadą targową u zbiegu dróg do Iłży, Wąchocka, Skrzynna, Radomia i Opoczna oraz stanowi własność znamienitego, rycerskiego rodu Odrowążów, który za Piastów i Jagiellonów cieszy się ogromnym znaczeniem. Odrowążowie posiadają rozległe dobra ziemskie, sprawują liczne godności i urzędy. Jeden z Odrowążów – Iwo - sprowadza do Polski zakon dominikanów.

W 1360 roku Kazimierz Wielki nadaje dotychczasowej osadzie prawo średzkie. Pierwszymi Szydłowieckimi – od nazwy dziedzictwa – nazwali się bracia Jakub i Sławko Odrowążowie, którzy w roku 1401 erygują w Szydłowcu parafię pod wezwaniem św. Zygmunta Króla Burgundzkiego. Za ich staraniem dotychczasowa osada zyskuje w 1427 prawa miejskie, wzorowane na sandomierskich. Potwierdza je w 1470 roku Kazimierz Jagiellończyk, nadając miastu prawa magdeburskie.

mapa

Szydłowiec leży w południowej części województwa mazowieckiego, na granicy z województwem świętokrzyskim, przy drodze krajowej S7 Gdańsk - Warszawa - Radom - Kraków - Chyżne, w odległości ok. 132 km od Warszawy i 164 km od Krakowa.

Miasto jest ośrodkiem administracji gminnej, powiatowej i specjalnej, zapewniając mieszkańcom kompleksową obsługę we wszystkich obszarach; pełni rolę centrum w zakresie edukacji, ochrony zdrowia, jest ważnym ośrodkiem życia kulturalnego i centrum w zakresie usług turystycznych.

Najbliższym ośrodkiem administracji rządowej i administracji specjalnych stopnia wojewódzkiego, a także w dziedzinie specjalistycznej służby zdrowia i szkolnictwa wyższego jest oddalona o 30 km stolica subregionu i dawnego województwa – Radom.

Mapa orintacyjna